Yazılar

Opera Stüdyosu Uygulaması ve Fırsat EşitliğiSayı: 1995 - 25.12.2025

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’ne bağlı bölgelerde bir süredir uygulanan; Devlet Opera Balesini kuran 1309 sayısı yasada yazmayan ve yasal dayanağı olmadığı halde gerçekleştirilen “Opera Stüdyosu” hakkında yazmak ve yarattığı fırsat eşitsizliğini ortaya koymak için bu yazıyı yazdım.

“Opera Stüdyosu” olarak adlandıralan kavramın amacı genç opera sanatçılarını sanatlarında geliştirmek için bir dizi program uygulamaktır.

Dünyada operanın merkezi durumda olan İtalya’nın Milano kentinde 1813 yılında bale okulu olarak kurulan ve bugün dünyanın en önemli birkaç opera sahnesinden birisi durumunda bulunan ünlü La Scala Tiyatrosu’nun resmi internet sitesinde “opera stüdyosu” ile ilgili olarak söze şöyle başlar:

“La Scala Tiyatrosu Opera Sanatçıları Geliştirme Akademisi, uzun ve prestijli bir geçmişe sahiptir.”

La Scala Tiyatrosu’nun müdürlüğünü yapan Antonio Ghiringhelli ve Arturo Toscanini tarafından “Genç Opera Sanatçıları Geliştirme Okulu” (ülkemizde kullanıldığı adıyla “Opera Stüdyosu”) 1946 yılında kuruldu. 1953 yılından bu yana “Scuola dei Cadetti della Scala” adıyla faaliyet gösteren okul, genç opera sanatçılarının opera sanatında daha üst düzey seviyeye ulaşması için geliştirme eğitim programları uygulamaktadır.

Dünyaca ünlü sopranomuz Leyla Gencer’in La Scala’dan sahneye veda ederek 1985’te emekli olmasından 12 yıl sonra 1997 yılında Carlo Fontana ve Riccardo Muti yönetimlerini Leyla Gencer’e devretmişlerdir. Bundan sonra “Lirici Cantanti Per Perfezionamento” adıyla yeni bir hüviyet kazanan akademi genç operacıların gelişim yeri olmuştur.

Akademi bugün, Luciana D'Intino yönetiminde sağlam müzik temeline sahip genç sanatçılara iki yıl olarak programlanan ve bu süre içinde uygulanan zorlu bir eğitim boyunca, profesyonel opera kariyerlerinde La Scala prodüksiyonlarında sık sık önce küçük küçük, geliştikçe önemli rollerde yer almaları ve uygulanan program çerçevesinde  La Scala Akademi Orkestrası'nın da yer aldığı “Accademia Projesi” unvanıyla iç içe geçen özellikle yoğun bir çalışma programına katılmaktadırlar.

Eğitime alınan genç sanatçılar bu iki yıllık bir süre boyunca, hem yeni yapımlarda hem de tarihi sahnelemelerde, dünyanın en önemli sahnelerinden olan La Scala Tiyatrosu sahnesinde, ünlü sanatçılar, şefler ve yönetmenlerle çalışarak, onlardan eğitim alarak kendi seviyelerinin sanatsal açıda hangi düzeyde olduğunu kıyaslama olanağı buluyorlar.

La Scala Tiyatrosu’nda genç sanatçılara uygulanan programların İtalya ve İtalya dışında dünyada karşılık bulması, buradan yetişen genç sanatçıların dünya sahnelerinde kabul görmesi, uygulanan programı dünyada eşsiz kılmaktadır!

Çünkü, uygulanan program dahilinde rollerin ve repertuarın derinlemesine incelenmesinin genç sanatçının teknik gelişimi için temel teşkil ettiğini düşünürsek, sahnede pratik yapmak yalnızca eseri/rolü yorumlama becerisini geliştirmek için değil, aynı zamanda gerçek bir mesleki deneyim kazanmak için de kuşkusuz önemlidir!

La Scala Opera Akademisi’nde başvuru ücretsiz olup seçmelerde başarılı olmak gerekiyor.

Operanın göbeğinde “Genç Opera Sanatçıları Geliştirme Okulu”nda uygulama böyle iken bizde aynı amaçla açılan “Opera Stüdyosu” diye adlandırılan uygulama, bambaşka bir yerde duruyor.

Devlet Opera ve Balesi’nde sahneye çıkan genç sanatçıları eğitime alan, onları kapsayan “Opera Stüdyosu” kavramı, başta La Scala Tiyatrosu olmak üzere dünyanın hiçbir yerinde yok. 

Tamamen Türk tipi bize mahsus bir uygulama Opera Stüdyosu.

La Scala Tiyatrosu’nun yukarıda anlattığım örneğinde olduğu gibi dünyada ilan açılır, başvurular ücretsiz kabul edilir ve sonrasında seçmeler yapılarak kabul görenler sanatçı geliştirme eğitimine tabi tutulur. Bunun dışında opera yarışmalarına katılıp başarılı olanlar, genç sanatçı programı direktörlerinin dikkatini çekenler, bu direktörlerin önerisinin kabul görmesi üzerine söz konusu eğitim sürecine alınıyorlar.

Bu belli süredeki eğitim de genç sanatçının, ses tekniği ve kalitesi, oyunculuk başarısı, karakter, kişilik yapısı, ruhsal hali gibi önemli faktörlerde uygun bulundukları takdirde eğitmeni aldıkları operanın daimi kadrosunu girmeyi hak kazanıyorlar. Leyla Gencer Şan Yarışması’nda derece alıp La Scala Academi’ye seçilen ve geride kalan süreç içinde hatırı sayılır nitelikte kariyer yapan Soprano Anita Rishivelli buna verilebilecek en güzel örnektir!

Dünyadaki pek çok opera sanatçısı bu yolu izleyerek alanlarında yıldız olmuşlardır.

Peki bizdeki uygulama nasıl? Yukarıda gelişmiş dünyada ki örneğini La Scala üzerinden yazdığım biçimde mi? Yoksa nepotist, pragmatik ve makyavelist ilişkilere dayalı olarak şekillenen bambaşka bir yerde mi? 

Müfit Semih Baylan

Editör

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.