Yazılar

Operadan Yorgun Bir Fotoğraf!Sayı: 1994 - 26.11.2025

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Sayın Tan Sağtürk’ün gazetemizde de yer alan 2. Anadolu Opera ve Bale Festivali açıklamasının ardından yapılan eleştiriler gerçekten ciddi iddialar taşıyor. Bilgisine başvurduğum bazı kişiler, ‘bu eleştirilerin iddia olmayıp gerçeğin ta kendisi olduğu’nu özellikle vurguladılar.

Ülkemizde 5 ilde bulunan Devlet Opera ve Balesi Müdürlükleri bulundukları büyük metropollerde birden fazla sahnede hizmet vermektedirler. Örneğin; İstanbul Devlet Opera ve Balesi, hem Taksim’deki Atatürk Kültür Merkezi’nde, hem de Kadıköy Belediyesi’ne ait olan Süreyya Operası’nda temsil yapıyor. Bu arada başka semtlerde geçici sahneler de açılabiliyor.

Daha önceki yazılarımda gündeme getirdiğim yoğun çalışma temposunun hiç değişmeden (hatta üstüne koyarak) devam ettiği görülüyor! Sanat ve sahne uygulayıcıları hafta sonu tatili demeden tüm günü temsil verdikleri sahnelerinde ve prova salonlarında, atölyelerde geçiriyor. 

Çalışanların bir kısmı ulaşım için özel vasıtasını kullanırken, diğer kısmı is toplu taşımadan yararlanıyor. Özel araçları ile ulaşım sağlayanların en önemli sorunu otopark ücreti kuşkusuz. Çünkü ödenen otopark ücreti ücret indirimli dahi olsa günlük ortalama 100 - 150 TL. Her gün olunca ay içinde ciddi rakam oluşturuyor. Örneğin, yapılan program gereği İDOB’da bazı günler sabah AKM, akşam Süreyya Operası olmak üzere iki ayrı yerde mesai olabiliyor. Bunun için toplu taşıma dahi kullanılsa ödenen miktar ay itibariyle ciddi rakama ulaşıyor.

CSO ADA ANKARA salonu da sadece CSO tarafından değil diğer topluluklar tarafından da kullanılınca ciddi otopark sorunu yaşanıyor!

Opera Bale müdürlülerinde genel çalışma programına bakınca; sabah saat: 10’dan akşam 6’ya kadar her gün prova; akşam saat 8’den 11’e kadar temsil, temsil olmayan günlerde sahne boş kalmıyor ve prova yapılıyor, üstüne bir de konser sahneye çıkıyor. 

Sahne personelinin hemen tamamı için bir aylık çalışma süreci bu şekilde cereyan ediyor.

Genelde tabii sorun sadece sahnede yorgunluktan düşüne kadar yapılan sahne çalışması değil. Yoğun tempodan evine gidecek zaman bulamayan sahne çalışanı, kantin adı verilen yerde bir tabak yemeğe ortalama 300 TL ödüyor. Bazı sahnelerde sanat ve sahne uygulayıcının molalarda karnını doyurmak için yemek yiyeceği yemekhaneleri dahi yok, kantinle idare ediyorlar.

Ve genelde sözleşmeli tabir edilen kadro güvencesi olmayan sahne ve sanat uygulayıcıları bu çalışma temposu ile sahnede yerini alıyor.

Kadrolu olmayan sözleşmeli sanat ya da sahne uygulayıcısının maaşı: 30 bin TL 

Öte yandan, Kültür ve Turizm Bakanlığı, dolaysıyla Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü basına yaptıkları açıklamalarda “temsil sayısını artırdık” demekten kendilerini alamıyorlar. Evet temsil sayısında artış var ancak arka zeminine bakınca; günlük ortalama 18 saati bulan, üstelik her gün devam eden bir çalışma temposuyla hiçbir güvencesi olmayan, ikamet ettikleri şehrin ya da İstanbul, Ankara gibi büyük metropolün tüm sosyal şartlarının ağırlığı altında kendine yaşam kurmaya çalışan kadrosuz sahne çalışanının, “aldığım 30 bin de gitmesin” düşüncesiyle sessiz kalmasından da yararlanıp kurulan modern kölelik düzenini fotoğrafı görülüyor!

Ayrıca şu “Opera Stüdyosu”nu da sorgulamak gerek. 

Nedir bu ”Opera Stüdyosu”? 

Operanın kadrolu şan hocası, şan pedagogu, başka okullardan pedagog getirmek ve böylelikle operanın şan hocasını pedagogunu âtıla duruma çıkarmak, 23.Eylül.1971 tarih ve 13965 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan dokuz bölüm ve 68 maddeden oluşan Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Yönetmeliği’nin hangi maddesine göre bu işler gerçekleşiyor? Mevzuat değişti de haberimiz mi yok!?

Görünen o ki; yukarıda tarih ve numarasını yazdığım yönetmeliğe uyulmadığı gibi yapılan liyakat esasına dayanmayan uygulamalarla sistem iyice karmakarışık bir hal almış durumda!

“Opera Stüdyosu” ya da “Genç Sanatçı Programı” konusunu sorgulamayı bir başka yazıya bırakıyorum! 

Yukarıda yazdığım tüm bu fotoğraf gerçekten izahı zor bir fotoğraf. Düz fabrika işçisi bile bu kadar çalışmıyor, çalıştırılmıyor eminim! Vardiyası 8 saat ile sınırlı. Aziz ve muhterem opera dinleyicimizin ve bale seyircimizin huşu içinde dinleyip izlediği temsillerin ardında böyle son derece yorgun ve hiç insani olmayan bir fotoğraf var!

Müfit Semih Baylan

Editör

• 

  Sosyal medya paylaşımı

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.