Yazılar

Geleneğin Yaşatılması...Sayı: 1987 - 09.07.2025

Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte Yüce Atatürk’ün emriyle başlatılan müzik çalışmalarının belki de en önemlilerinden olan türküleri derleme süreci, Geleneksel Halk Müziği’nde yeni bir dönemin başlangıcıdır. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devletinin olanakları, Anadolu yarım adası ve Trakya karış karış gezilerek derlenen yüzlerce halk türküsü, repertuara kazandırılarak bu türkülerin usulünce seslendirilebilmesi için topluluklar oluşturulmuş, solistler teşvik edilmiştir. Kurulan koronunu yönetimine Muzaffer Sarısözen getirilirken koroya“Yurttan Sesler Korosu” adı verilmiş ve bu topluluklar aynı zamanda bir eğitim yuvası olmuştur.

Bu oluşum sonrasında repertuarın korunması, eğitimin devam ettirilmesi ve Yurttan Sesler Korosu’nun yaşatılması görevi Ankara Radyosuna verilerek bu çatı altında ilerleyen yıllar için ‘radyo ekolü’ oluşumu sağlanmıştır. Devlet eliyle gerçekleştirilen bu müzik hareketinin bütünü düşünüldüğünde  merkeziyetçi, kurumsal ve modernist bir oluşum karşımıza çıkarken, Osmanlı Devleti’nin son 200 yılı içinde ortaya çıkan modernizm süreci yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinde üst seviyelere taşınarak her alanda olduğu gibi müzik alanında da etkili olmuştur. Gerçekleşen bu etkileşim sürecinin oluşturduğu modern yapı günümüzde bir çok araştırmacı ve icracı için önem arzetmiş ve ciddi kaynak olmuştur. Süreç oluşurken yaşanan kimi sancılara rağmen TRT Ankara Radyosu’nda bulunan Türk Halk Müziği Arşivi bu sürecin sonucunda olmuş ciddi bir külliyattır.

Zaman içerisinde Türk müziği eğitimi veren konservatuarların kurulması ve sayılarının artması, bu konservatuvarların kendi mezunlarından oluşan akademisyenlerinin yetişmesi ile birlikte ülkemizde müzik bilimi; müzikoloji ve etnomüzikoloji disiplinleri önem kazanmıştır. Böylece, bilimin sorgulayıcı ve rasyonel tavrıyla, “şu hoca böyle okurdu”, “bu hoca böyle çalardı”, “türkünün aslı böyledir”, “orijinali budur” gibi somut olmayan önerme ve hegemonyalar göz ardı edilerek, halk türkülerinin neden sonuç ilişkisi içinde -kültürel konjonktür içerisindeki değişim çizgisi de gözetilerek- algılanması sağlanmıştır.

Trabzonlu Tekin Kumaş, konservatuarı üçüncülük derecesi ile bitirmiş bir halk müziği yorumcusu ve alanında kendini icrası ila anlatabilen bir sanatçı. Trabzon Müzik ve Halk Oyunları Derneği çatısı altında filizlenen yorumculuğu, İTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuarı ile biçimlenmiş, akademik anlamda tescillenmiş bir yolculuğa gönül vermiş aktörlerinden birisi.

Tekin Kumaş’ın merkezi Londra’da bulunan Karaca Müzik etiketiyle yayımlanan ve You Tube dijital platformundan dinlenebilen dört türkünün analizi üzerine şunları söyleyebiliriz:

1. Malatya - Arguvan/Miniyak köyü’nden Hasan Hüseyin Orhan’dan Muzaffer Sarısözen tarafından derlenen bir Alevi/Bektaşi türküsü olan “Dün mü Buradaydın Bugün mü Geldin” türküsü;

2. Erzincan yöresinden İstanbul Belediye Konservatuarı Yusuf Ziya Demircioğlu tarafından derlenen “Çay İçinde Adalar” türküsü;

3. Ürgüp - Nevşehir yöresinden, kaynak kişiler Fadime Başaran ve Fadik Altun’dan derlenen “Ayağına Giyer Üç Güllü Çorap” türküsü;

4. Adana- Çukurova yöresinden Halil Atılgan’dan derlenen “Aşk Yoluna Canı Feda Kılanlar” türküsü;

Tekin Kumaş’ın akademik disiplini ağır basan, Davudi-Bariton sesi ve naif icra üslubuyla geleneksel üsluptan taviz vermeden seslendirilen, dilendikçe kulağı yormayan seslendirme ve icra olmuş.

Her ne kadar yukarıda yazdığımız akademik disipline bağlı kalmayan, dayanağı olmayan tekrara dayalı soyut icra biçimlerini tercih eden kimi icracıların rahatsızlık duyacağı yorumlar olsa da, Sayın Tekin Kumaş’ı seslendirdiği bu dört türkü de geleneksel müziği geleneksel biçimden bir üst basamağa taşıyarak günümüzün dijital teknolojisine uyacak şekilde estetize ettiğini ve geleneksel müziğin yaşatılması bazında başarılı bulduğumu, gelecek nesillere önemli bir köprü vazifesi gördüğünü açıklıkla söyleyebilirim.

Kendisine bu başarılı yolculuğundu başarılar diliyorum.

Dinlemek için:

Dün mü Buradaydın Bugün mü Geldin

Çay İçinde Adalar

Ayağına Giyer Üç Güllü Çorap

Aşk Yoluna Canı Feda Kılanlar

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.