Yazılar

Gılgamış Operası Dünya Prömiyeri mi Yaptı?Sayı: 1980 - 26.05.2025

Evet, İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin jan janlı bir şekilde tanıtımı yapılan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen 16. Uluslararası İstanbul Opera ve Bale Festivali kapsamında, Atatürk Kültür Merkezi Türk Telekom Opera Sahnesi'nde perde diyen Caner Akın imzalı Gılgameş Operası’nın dünya prömiyeri yaptığına dair kurumca yapılan gazete haberlerini değerlendireceğim.

Bugün telefonuma sesli bir WhatsApp mesajı düştü. Mesajdaki ses özetle, “ilk Gılgameş’de ben oynadım’ diyordu.

Sesin sahibi şimdi 94 yaşında olan ve 61 yıl önce oynanan ilk temsilde ‘İştar-Güzellik Tanrıcası’ rolünü oynayan Koloratur Soprano Müveddet Günbay idi. Ses kaydının diğer detaylarını yazmıyorum bu kadar ipucu yeterli sanırım.

Hemen bir araştırma yaparak 27 Ocak 1964 tarihinde Ankara Devlet Opera ve Balesi’ndeki ilk temsil hakkında gerekli bilgilere ulaştım.

İlk temsilin rol dağılımı şöyle: Gılgamış: Uruk Kralı. Sümer destan kahramanı, Bas Ayhan Baran; İştar: Güzellik tanrıçası, Koloratur Soprano Müveddet Günbay; Nin-sun, Belkıs Aran; Mi-li-za, Sevda Aydan; Enkidu: Kırların İnsanı-Gılgameş'in arkadaşı,Tenor Selim Önokur; Udnapiştim: Őlümsüzlük otu sırrıni bilen tanrı, Bas İhsan Hürol ve Kör Yaşlı, Süleyman Güney.

Şimdi gelelim İstanbul Devlet Opera ve Balesi yetkililerine 16. Uluslararası İstanbul Opera ve Bale Festivali dahilinde perde diyen operaya “Dünya Prömiyeri” açıklaması yaptıran hikayenin aslına:

Gılgamış Operası, 1954 yılında oyun yazarı Orhan Asena’nın Gılgamış Destanı’nı konu alan “Tanrılar ve İnsanlar” adlı oyunun müziklerini besteleyen Nevit Kodallı tarafından opera olarak kaleme alınmak istenmiş ve oyun yazarı Orhan Asena ile besteci Nevit Kodallı’nın birlikte sürdürdükleri çalışma sonucunda 1963 yılında Gılgamış Destanı Operası olarak eser son halini almıştır.

Cüneyt Gökçer’in rejisi ile ilk kez 27 Ocak 1964 tarihinde Ankara Devlet Opera ve Balesi tarafından sahnelenerek gerçek anlamda dünya prömiyeri yapmıştır.

Ancak eserin librettosu Münir Hayri Egeli tarafından yazılıp, bestesi Ahmet Adnan Saygun tarafından 1964 – 1983 yılları arasında yeniden yapılarak üç perde ve 12 tablodan oluşan bir opera olarak ortaya çıktı. İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin 16. Uluslararası Opera ve Bale Festivali’nde “Dünya Prömiyeri Yaptı” denilen eser 3 perde ve 12 tablodan oluşan bu son hali.

Ama eski yapının üzerine inşa edilen bu yeni opera eskisinin devamı olmuyor mu?

Nasıl 'Dünya Prömiyeri' oluyor?

Gılgamış Operası Dünya Prömiyeri yapalı 61 yıl olmuş!

Bu operada rol almış, emek vermiş Sayın Müveddet Günbay, bu düzeltmeyi yapmakta ve konuya hassasiyet göstermekte haklı değil mi?

Bir şey daha; yüksek sanat kurumlarımızda son yıllarda iyice adet haline gelmiş; siyasi iktidarın "bizim iktidarımızdan önce ülkede elektrik yoktu, bizimle geldi" zihniyetinin yansıması olan eskiyi yok saymanın amacı nedir?

Müfit Semih Baylan
Editör

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.