Yazılar

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasından Haksız Sürgün Edilen İki Kadın Konsertmaister'e İade-i İtibar Yapılmalıdır.Sayı: 1927 - 10.04.2024

200 yıllık başarılı bir tarihi kültüre sahip olan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası , idari ve sanatsal yürüyüşünü evrensel kurallarda, kabullerde ve değerlerde, 1957 yılında Yüce Türk Milleti adına yasa yapıcı olan,Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yasalaştırılan 6940 sayılı Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Kuruluş Kanunu kapsamında uzun yıllardır başarı ile yürütürken!

Son dönemlerde Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü kendi organizasyonunu ve verimini kendi yöneten başta Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası olmak üzere senfoni orkestraların yasal yürüyüşüne, özellikle de en önemli orhanlarının başında gelen orkestra şefini seçen kurulu ifade eden 6. Madde'sinin amir hükümlerine muhalefet ederek seçici kurul yerine atama yapması , (703 sayılı KHK ile ile mülga edilen Devlet Tiyatroları , Devlet Opera ve Balesi ile Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının bazı maddeleri, "Anayasada münhasıran kanun ile düzenlenmesi öngörülen konular Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenemez. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde kanun hükümleri uygulanır. TBMM'nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hukümsüz hale gelir." hükümleri kapsamında değerlendirilmiş olacak ki Devlet Opera Balesi ve Devlet Tiyatrosu yetkilileri, ivedilikle açıklamalar yaparak sanat kamu oyuna KHK ile mülga edilen maddelerin tekrar yürürlükte olduğu hususu bildirildi. Fakat, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nden o tarihten bu güne yasada mülga edildiği duyrulan şeflik maddeleri olan 5., 6.,ve 8. maddeden bir bilgi paylaşılmayarak durum ortada bırakıldı. Ayrıca yasaya rağmen sürgün edilen konsertmaisterler, keyfiyetle hazırlanmış yasal dayanağı olmadan oluşturulan sınav komisyonları, ödenek yetersizlikleri, teknik ve yönetim kurulu kararları oluşmadan yapılan sınavlar, sınav komisyonlarında bulunma, değerlendirme yetkisi ve görevi bulunmayan bazı orkestra müdürlerinin yasaya rağmen komisyonlarda da yer alması ve not kullanması, komisyonlarda bulunması gereken orkestra şeflerinin ve yardımcılarının, konsertmaisterlerin, grup şeflerinin kendi orkestralarının sanatçı alım sınav komisyonlarında bile yer alamaması, kurumların kendi sınavlarını kendi sınav komisyonları ve kendi şehirlerinde , her enstruman branşı için ayrı ayrı komisyonlar oluşturularak ve kendi kurumlarında yapılması gerekirken, sınavların tek merkezden Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünce yapılması, hatta yasaya rağmen komisyonlarda görevli olmayan kişilerin sınav komisyonlarında yer alması ve daha da önemlisi yazdıkları sınav komisyon üyeleri dışında üçüncü şahısları sınava almaları ve sınava müdahale ettirmeleri, hususları sanat kamu oyunu ve sanatçıları oldukça rahatsız etmektedir.

Yukarıda saydığım tüm bu olumsuzlukların sonucunda, Güzel sanatlar Genel Müdürlüğü kuruluş yasası bulunan kurumlarla kuruluş yasası bulunmayan kurumları birbiri içerisine sokmuş ve yasal zeminde başarılı ve disiplinli bir şekilde çalışmalarını on yıllardır sürdüren senfoni orkestralarını kendi sanatsal disiplinlerinden uzaklaştırarak çalışamaz hale getirmiştir.

Senfoni Orkestralarının önemle ihtiyaç duyduğu ‘yıldız bir şef’, ‘güçlü bir kadro’, ‘iyi bir repertuvar’ ve sanat yapmalarına uygun nitelikli güzel bir salondur. Yasa koyucu; zaten bir orkestranın en önemli organı olan orkestra şeflik makamına seçilecek kişinin herhangi bir konservatuvarın yüksek kısımlarından birinde ihtisas yaptıktan sonra memleket içinde veya dışında tanınmış bir orkestra şefinin yanında en az iki yıl başarılı bir orkestra şefligi yapmış adaylar arasından 6. maddede yazılı mütehassıs komisyon tarafından şeçilir ve Cumhurbaşkanı onayindan sonra atanır diyerek şeflik makamının ve seçilecek şefin orkestra için  önemini ifade etmektedir. Ayrıca yönetmeliğin 5. maddesi de Şef; Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın yönetimi ve disiplin işleri dışında dışında kalan işler orkestra şefinin yönetimi ve sorumluluğu altında yürütülür, şef yönetim kurulunun ve teknik kurulunun başkanıdır, derken iki  kuruldan bahseder.

a. İdari ve disiplin işlerinden sorumlu yönetim kurulu.
b. Sanatsal işlerin yürütülmesinden sorumlu teknik kurul.

Yasanın 3. maddesi ise;

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Teknik Kurulu aşağıdaki ünvanları taşıyan üyelerden oluşur.

a. Şef
b. Şef Muavinleri
c. Birinci, İkinci ve Üçüncü Konsertmaisterler,
d. Konsertmaister Muavinleri,
e. 2. Keman,Viyola Çello Kontrabas Grup Şefleri,
f. Flüt, Obua, Klarinet, Fagot, Korno, Trompet, Trombon, Arp, Vurma Çalgılar Grup Şefleri'ni

işaret etmektedir.

6. madde ise orkestra şefini seçecek heyet'ten bahseder.

Bu heyet ise şu kişilerden oluşur:

a. Güzel Sanatlar Genel Müdürü
b.Devlet Konservatuvarı Müdürü
c. Devlet Konservatuvarı Öğretmenleri arasından bakanlıkça seçilen bir öğretmen
d. Senfoni Orkestrası 1. Konzertmaisteri
e. Senfoni Orkestrası Yönetim Kurulu'nun kendi aralarından seçecekleri iki üye.

Senfoni Orkestrası yasası ilgili yönetmeliğinin 5. bölüm değerlendirme ve disiplinle ilgili hükümler kısmı, 
134. madde; Yönetmeliğin 132. maddesinin a ve b bentlerinde yazılı disiplin cezaları yönetim kurulu kararı ile verilir. 135. madde Yönetmeliğin 132 maddesi c bendin de yazılı disiplin cezaları yönetim kurulu tarafından kararlaştırılır. Bakanlığın onayına sunulur.136. madde Yönetmeliğin 132.maddesi D-E-F-G bentlerinde yazılı disiplin cezaları yönetim kurulunun  bakanlığa teklifi ve bakanlık disiplin kurulunun kararı ile verilir, demesine rağmen;

Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, Cumhuriyet tarihimizin gurur abidesi Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın teknik kuruluşunun en önemli organlarından biri olan Konzertmaisterlik mevkiine seçme değerlendirme ve yarışma sınavlarıyla, yoğun bir emekle gelen, iki değerli kadın konzertmaisterini, yukarda bahse konu disiplin hükümleri içerisinde yer almayan ve yönetim kurulu kararı olmaksızın,  konzertmaisterin saygınlığını ve gururunu incitici bir şekilde, orkestrayı konsertmaistersiz bırakma pahasına sürgün ettirmişlerdir. Çok sesli müzik tarihinde yaşanan bu vaka iki kadın konsertmaisterin sanatsal rekabeti olarak değerlendirilmelidir. Yönetim kurulu disiplin kararı olmadan olmadan verilen bu yanlış karar Senfoni orkestraları tarihinde kara bir karar olarak yerini almıştır. Yaşadıkları şehirlerinden, ailelerinden, kurumlarından, çocuklarından koparılarak sürgün edilen Cumhuriyetimizin yetiştirdiği iki önemli kadın sanatçı değeri olan konsertmaisterle ilgili yasa dışında uygulanan bu kararın bakanlık hukukçuları tarafından tekrar gözden geçirilerek düzeltilmesine önemle ihtiyaç vardır. Maddi ve manevi büyük zararlar gören iki değerli konzertmaistere iade-i itibarlarının verilmesinde büyük kamu yararı mevcuttur.

Çünkü onlar masumdur.

Neden masum oldukları konusuna gelince!

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın teknik bünyesinde konzertmaisterlik mevki 1.,2.,3. Konzertmaister olmak üzere üç ayrı mevki olarak sıralanmaktadır. Oysa sınavları düzenleyen idare sınav ilanlarında hangi mevki için sınav açıldığını duyurmayarak şekil yönündan hata yapmıştır. Bu yüzden yapılan sınavların sonucunda kazanan konsertmaisterlere girdikleri ve kazandıkları konsertmaisterlik dereceleri de bildirilmemiş ve maliye bakanlığı da vizeleri kurumlardan geldiği şekilde düz konsertmaister olarak vizelemiştir. Şekil yönünden oluşan bu boşluk da sorunların başlangıcına alt yapı oluşturmuştur.

Düzenleyici idare başlayan sorunları yasaya uygun olarak yanlışlığı düzenlemek yerine, konzertmaisterleri birbiri ile çatıştırarak kaos ortamı yaratmıştır. Bu durumda evraklar incelendiğinde sorumlunun ve hatayı yapanın düzenleyici idare olduğu ortaya çıkacaktır.

Konzertmaisterlik mevkii orkestranın teknik bünyesinin en önemli mevkilerinden biridir. Dikkat edilirse konsermaisterlik mevki orkestra şefini seçecek kurulun D bendinde de yer almaktadır. Bu da akıllara Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın şeflik makamının orkestra da çöpsüz üzüm istendiği algısını doğurmaktadır. İstanbul ve İzmir Devlet Senfoni Orkestralarına haksız ve hukuksuz bir şekilde sürgün edilerek (İzDSO’ya atan konsertmaister 3. Konsertmaister olarak atanmıştır) orkestralarından sürgün edilen, çağdaş Türkiye Cumhuriyetimizin iki önemli ve kadın konzertmaisteri kimin birinci, kimin ikinci konsermaister olduğu tartışmalarının dışında acaba(!) orkestra şeflik makamına gelişlerin atama ile değilde yasaya uygun olarak kuruluş yasası 6. maddesin de yazan birinci konzertmaisterin de içinde bulunduğu seçici kurul tarafından seçilmesi gerektiğinin istenmiş olması, alınan haksız sürgün kararında bir etkisi olmuş olabilir mi sorusunu akla getirmektedir!

Buradan öncelikle Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şeflik makamına sanat kamuoyu adına seslenerek sormak istiyorum:

1- Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şef yardımcısı olduğunuz bir dönemde 6940 sayılı yasanın 5. ve 6. maddelerine uygun olarak orkestra şeflik makamına gerekli kriterleri tamamlayıp gelme imkanınız varken neden kurumunuzun yetkili kurullarından habersiz seçilmek yerine atanmayı tercih ettiniz?

2- Şefi bulunduğunuz 200 yıllık şanlı tarihi geçmişe sahip orkestranızın iki konsertmaisterinin yasaya aykırı sürgün edilerek gönderilmesine neden sessiz kalıyorsunuz?

3- Tarihinde hiç konsertmaistersiz kalmamış kurumu üç konsertmaister ve üç de yardımcısı bulunmadan nasıl çok sesli müzik sanatı yapabiliyorsunuz?

4- 200 yıllık geçmişi olan kurum konsertmaistersiz olur mu?

5- Kendi kuruluş yasanıza aykırı keyfiyetle oluşturulan sınav komisyonlarında orkestranızın bulunması gereken komisyon üyeleri olmadan nasıl yer alabiliyorsunuz?

6- Yasalara karşı sorumluluklarınızı yerine getirerek orkestra da birleştiriçi bir rol model olup; liderliğinizi, saygınlığınızı, harmonizasyonu sağlayarak kurumun ve kurulların yasal zeminde çalıştırılması yerine, neden sessiz kalarak yanlışların sürmesine bu nedenle kamu zararına sebep oluyorsunuz?

İnanın hepiniz Cumhuriyetimizin çok önemli değerlerisiniz, bir bütünün parçalarısınız ve çok değerlisiniz. Çok sesli müzikte ‘ayrışarak’ varılacak bir hedef yoktur! Herkesi orkestrasından, yasalarından yana birliğe ve halkı için daha iyi hizmete lütfen davet ediniz.

En güzeli de yeni bir başlangıç için bu olacaktır!

Sayın Bakanımız;

Sonuç olarak ülkemizde çok sesli müzik alanını düzenleyen 6940 sayılı Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası kuruluşu hakkında ki kanun evrensel kuralda, kabulde ve değerlerde hazırlanmış çok güzel, çok doğru ve yerinde hazırlanmış bir yasadır. Senfoni orkestrası, orkestra şefi, üyeleri, orkestra yönetim kurulu, teknik kurulu, müdürü ve memurları bütün görev yetki ve sorumluluklarını bu önemli yasadan almaktadırlar. Hepimizin yasalar karşısında boynu kıldan incedir. Buradan sanat kamuoyu adına Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestramızı konsertmaistersiz bırakan ve temelinde düzenleyici idarenin şekil yönünden hatası ve eksikliğinden kaynaklanan orkesranın iki önemli konsertmaisterinin sürgün kararlarının sevginin saygının, barışın, anlayışın ve hoşgörünün hakim olduğu bu güzel bayram gününde  iptal edilerek, anavatan saydıkları Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasına atamalarının tekrar yapilabilmesini sanat kamu oyu vicdanı adına talep ediyoruz. Bayramınız kutlu ve mutlu olsun hep sanatla kalın.

1309 sayılı kuruluş kanunu ile Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, 5441 sayılı Kuruluş Kanunu ile Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, kendi sanatçıları ve disiplini ile kendi verimini yönetip organizasyonlarını kendileri gerçekleştirirken, 6940 sayılı kuruluş kanununa sahip olan başta Cumhurbaşkanlığı ve diger kurulmuş olan beş senfoni orkestramız maalesef kendi verimini, disiplinini ve organizasyonunu bir Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ve Senfoni Orkestraları Genel Müdürlüğü çatısı altında bugüne kadar oluşturlulamadığından yönetememektedir.Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğunde ise senfoni orkastrası disiplinini bilen anlayan, o kultürden gelen bir yönetici bile bulunmamaktadır.

Sorunların ana kaynağıda budur...

Müfit Semih Baylan
Editör

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.