Yazılar

Hangi Şef? Yöneten mi? Yönetilen mi?Sayı: 1856 - 09.12.2022

Ülkeye ve orkestraya göre sınıflandırılmış şefler.

a. Principal Conduktor (Asıl Şef)
b. Music Director (Müzik Yönetmeni)
c. Chief Conductor (Şef)

Hemen en başta şunu belirtmeliyim ki! Ülkemizde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestramız da dahil olmak üzere( Çukurova Devlet Senfoni Orkestramız hariç) beş senfoni orkestramızda da bahse konu üç şeften bir tanesi bile yok.Yani orkestra var şef yok.

Orkestra şefi kısaca; Yerli ve yabancı bestecilerin eserlerini seslendirip yorumlayan, orkestrayı düzenleyip yönetebilecek yetenek ve bilgilere sahip müzik sanatçısıdır.

Herbert von Karajan'a göre ise "bir orkestra veya koro konseri gibi bir müzik performansını yönetme sanatıdır." "Birkaç müzisyenin veya şarkıcının eşzamanlı performansını jest kullanarak yönetme sanatı" olarak tanımlanmıştır. Orkestra şefinin birincil görevleri, notayı o partisyondaki belirli göstergeleri yansıtacak şekilde yorumlamak, tempoyu ayarlamak, topluluk üyelerinin doğru giriş yapmasını sağlamak ve uygun olduğunda cümleyi "şekillendirmektir". Orkestra şefleri, müzisyenleriyle öncelikle el hareketleriyle, genellikle bir baton yardımıyla iletişim kurar ve göz teması gibi diğer jestleri veya işaretleri kullanabilir. Bir şef genellikle provada müzisyenlerine sözlü talimatlarla yönlendirmelerini tamamlar.

Şefler, yönettikleri orkestra veya korolara rehberlik ederler. Yürütülecek eserleri seçerler ve notalarını incelerler, bunlara belirli ayarlamalar yapabilirler (tempo, artikülasyon, cümle, bölüm tekrarı gibi), yorumlarını yapabilirler ve icracılara vizyonlarını aktarabilirler. Ayrıca provaların programlanması, konser sezonunun planlanması, seçmelerin dinlenmesi ve üyelerin seçilmesi ve topluluklarının medyada tanıtılması gibi organizasyonel konulara da katılabilirler. Orkestralar, korolar, konser grupları ve büyük gruplar gibi diğer büyük müzik toplulukları genellikle şefler tarafından yönetilir.

Şeflik, bir performans sırasında sanatçılara sanatsal yönergeleri iletme aracıdır. Nasıl doğru davranılacağına dair birçok resmi kural olmasına rağmen, diğerleri özneldir ve şefin eğitimine ve karmaşıklığına bağlı olarak çok çeşitli farklı yürütme stilleri mevcuttur. Orkestra şefinin temel sorumlulukları, icracıları birleştirmek, tempoyu ayarlamak, net hazırlıklar ve vuruşlar yapmak, eleştirel bir şekilde dinlemek ve topluluğun sesini şekillendirmek ve müziğin yorumunu ve temposunu kontrol etmektir. Bir performans sırasında iletişim sözsüzdür, ancak provada sık kesintiler, müziğin nasıl çalınması gerektiğine dair talimatlar verir. Provalar sırasında orkestra şefi, bir parçanın üslubunda değişiklik talep etmek veya belirli bir bölümün tınısında değişiklik talep etmek için bir parçanın çalınmasını durdurabilir.

Şeflik, müzikal ifade unsurlarının (tempo, dinamikler, artikülasyon) anlaşılmasını ve bunları bir topluluğa etkili bir şekilde iletme becerisini gerektirir. Cümle ve ifade nüanslarını jestlerle iletme yeteneği de faydalıdır. Yürütme hareketleri tercihen nota çalışılırken orkestra şefi tarafından önceden hazırlanır, ancak bazen spontane olabilir.

Dünyada saygın senfoni orkestralarının şefleri; Principal Conductor (Asıl Şef), Music Directör (Müzik Yönetmeni), Chief Conductor (Şef) veya, Almanca Dirigent sözcüğü ile, saygın kıdemli orkestra şeflerinden de bazen "usta" veya "öğretmen" olarak tercüme edilen İtalyanca maestro ( maestra) kelimeleri ile bahsedilirken, ülkemizdeki şef tanımları ise 6940 sayılı Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının Kuruluşu Hakkındaki Kanun’a da muhalefet edilerek (Sadece Kadrolu Şef ve Şef Yardımcıları Olması Gerekirken) verilen unvanlar şöyle sıralanıyor:

1.Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şef  Vekili.
2.Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şef  Yardımcısı Vekili.

Senfoni orkestralarımız ne zaman  atanan şef vekillerinden ve şef yardımcısı vekillerinden kurtulup Asıl Şeflerine, Dirigentlerine, Maestrolarına (Usta ve Öğretmen) şeflerine kavuşacak, merakla ve umutla bekliyoruz.

Müfit Semih Baylan
Editör

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.