Yazılar

Opera Yönetmek...Sayı: - 17.07.2006

Opera ve bale yazılı kültürdür. Yani yazılmadan icra edilemez! Her ikisi de şef partisyonuna yazılır. İster opera icra edilsin ister bale, her iki türde de temel olan (olmazsa olmaz) birim orkestradır. Operada bütün entsrüman partileri ile şan partileri, balede ise bütün entsrüman partileri ve koreografi şef partisyonuna yazılır. Partisyonu okuyamayan ne opera yönetebilir ne de bale.

Aslında okumak da yetmez. Okunanı içsel olarak dinleyebilmek gerekir. Bu yetenek uzun yıllar güçlü müzik eğitimi alan üst düzey besteci ve orkestra şeflerinde vardır. Bu nedenledir ki Batı’da opera kurumlarını orkestra şefleri veya besteciler, ya da besteci orkestra şefleri yönetir. Türkiye’de ise son yıllarda bu etik prensip dikkate alınmamakta, şarkıcılar, baleciler, orkestracılar genel müdür ve müdür olabilmektedir.

Bu yöneticiler sanatçı olarak kendi alanlarında şüphesiz değerli olmakla beraber opera ya da bale partisyonunu okumaları, içsel olarak dinlemeleri imkânsızdır. Müziği ancak CD’si varsa dinleyebilmektedirler. Ama CD’si henüz yapılmamış, yepyeni bir opera ya da bale eseri sadece partisyona yazıldığından bu konuda fikir sahibi olmaları imkânsızdır. Bu nedenle ekiplerinde usta bir müzik direktörü bulundurmak zorundadırlar. Usta bir opera müzik direktörü yabancı uyrukluysa asgari 10 000 € aylık maaş alır! Oysa Türk opera kurumları yabancı müzik direktörüne azami 1 500 € dolaylarında maaş ödeyebilmektedir.

İşte bu nedenle gerek genel müdürler gerekse müdürler, ekiplerinde yıllardır usta bir yabancı müzik direktörüyle çalışamamış, Türk opera ve bale kurumları müzikal açıdan yeterli olmayan kişlerin yönetiminde kalmış ve özellikle Türk bestecilerin eserlerinin akıbeti usta olmayan yabancı uyruklu müzik direktörlerinin iki dudağı arasına sıkışmıştır.

Opera ve Bale kurumlarımız aslında yasal olarak yabancı uyruklu müzik direktörü çalıştıramaz. Zira müzik direktörü 1309 sayılı opera ve bale kuruluş yasasında “birinci derecede mesleki tezkiye amiri” (*) olarak tanımlanmıştır. Devlet kurumlarımızda birinci derecede mesleki tezkiye amiri sıfatıyla çalışanlar mutlaka T.C. uyruklu olmak zorundadır. Yabancı uyruklular mesleki tezkiye amiri olarak çalıştırılamaz. Yıllardır yasa dikkate alınmayarak genel müzik direktörü görevi yabancı uyruklu orkestra şeflerine yaptırılmaktadır. Yetişmiş usta Türk orkestra şefleri ise bu göreve fevkalade surette layık olmalarına rağmen alışkanlığa dönüşmüş bir şekilde dışlanmaktadır.

Türk opera ve bale kurumları Türklerindir. Bu güzide kurumların rüştünü ispat etmesi için Türklerin yönetmesi gerekir. Bunun için beş opera bale kurumunun her birine usta Türk şeflerinin genel müzik direktörü olarak atanması icap eder.

Ne mutludur ki beş operamızda müzik direktörü olarak görev yapabilecek ustalıkta yeterli sayıda Türk orkestra şefi vardır.
_______________________________________________________________________

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Yönetmeliği [1309]
Resmi Gazete Tarihi: 23.9.1971 Resmi Gazete Sayısı: 13965

*) Madde 7- Genel Müzik Direktörü ve Müzik İşleri Yöneticileri, Genel Müdür veya Müdürlüklerce verilen direktiflere göre eserlerin sahneye konmasında müzik çalışmalarını yürütmek, sanatçıların müzik yönünden yetiştirilmelerini sağlamak ve orkestra sanatçılarının çalışma tertibini, düzenini, disiplinini, konsertmaisterlerle görüşerek kurmak ve birinci derecede mesleki tezkiye amiri sıfatıyla, opera sanatçıları ve uygulatıcı uzmanlar hakkında müzikal yönden her yıl Mayıs ayı sonuna kadar sicil vermekle görevlidirler.

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.