Yazılar

Donizetti'den "Aşk iksiri" (L'elisir d'amore)Sayı: 1648 - 25.12.2015

İstanbul Süreyya Operası'nda bir "Yekta Kara" sahnelemesi izliyoruz. Yönetmen bizi 2.Dünya Savaşında İtalya'nın ABD askerleri tarafından işgal edildiği Napoli 1944 mekanına ve zamanına götürüyor. Dar ve sınırlı kapasitede bir sahnede yapılabileceklerin sınırlarını zorluyor. Elindeki sanatçı kadrosu çok iyi, koro güçlü ve kusursuz. Başrol karakterler güzel, oturmuş, ses ve tiyatral olarak sağlam. Yönetmen, yine bir modern sahneleme yapmış, zamanı günümüze taşımış. Giyim kuşam kostümler, dekor 1944 Napoli tatil ortamı olmuş. Çiftlik mekanı gitmiş, yerine deniz kıyısında bir Cafe gelmiş. Askerler 1944 yılının italyan bahriyeleri olmuş. Kadınlar, annelerimizin yaz aylarında giydikleri hafif yazlık entarilerle dolaşıyorlar. Dönem için tasarlanmış kostümler çok güzel, dekor pratik ve ekonomik.

Süreyya operasının sıcak rahat mekanında koltuklara gömülüp güncel siyasetten, olaylardan uzaklaşıyorsunuz. Bir rüya alemine gidiyorsunuz. Besteci 6-haftada operayı bestelemiş, ancak sahnelemek günümüzde o kadar kolay ve kısa zamanda olmuyor. Zengin güzel alaycı genç kız ile fakir saf delikanlının mutlu son ile biten, "erkek külkedisi" hikayesini izliyoruz. Sevimli Dr Dulcamara ABD'li Sam amca kılığında sahneye motosiklet üstünde giriyor. Sihirli "aşk iksiri" adı altında ucuz şarap satıyor. İkinci perdede güzel kadınlar Nemorino'yu baştan çıkarıyorlar. Erotizm sınırları zorlanıyor. Güzel melodilerin içinde günün sıkıcı depresiv siyaset ortamından hep beraber kaçıyoruz.

Aşk İksiri (İtalyanca ismi L'elisir d'amore), İtalyan besteci Gaetano Donizetti tarafından hazırlanmış melodrama giocassa (melodramatik oyun) janrında iki perdelik bir opera. Eserin librettosu İtalyanca olarak Daniel-François-Esprit Auber'in "Le philtre" adlı oyunundan uyarlanmış, Eugène Scribe'in hazırladığı librettodan esinlenerek "Felice Romani" tarafından yazılmış. Operanın prömiyer sahnelenmesi 12 Mayıs 1832de Milano'da "Teatro della Canobbiana" tiyatrosunda yapılmış.

Aşk İksiri, dünya opera evleri tarafından en çok sahnelenen Donizzetti operalarından biri. Türkiye'de ilk defa Ankara Operasında 1952 yılında sahnelenmiş. Kuzey Amerika'da en çok temsil edilen opera eseri sırasında ön sıraları almış. Bu eser çok ünlü olan ve müziksel konserlerde ayrı olarak sunulan "Una furtiva lagrima" adlı aryayı içinde bulundurmakta. Eserin çok sayıda ses kaydı ve video kaydı bulunmakta. Youtube içinde çok sayıda tam sahneleme kayıtları var.

Anna Netrebko, Rolando Villazon ikilisinin 2004 Viyana operası DVD kaydı çok güzel. Operaya gitmeden önce evde işyerinde seyir öncesi mutlaka youtube kaydını seyredin. CD alıp boş zamanlarınızda çalın, dinleyin, kulağınız melodilere alışsın.

Sanatçılar zaten sahnede ortada, sesleri iyi- kötü, uyumlu, uyumsuz, yumuşak, detone, hepsi belli, olmuş- olmamış, yapılan işi beğenmemek dinleyiciye kalmış. Benim görece sağır kulağıma normal gelen bir sesi, daha hassas eğitimli kulaklar başka değerlendirebilir. Dulcamara rolünde sevimli sanatçı usta acaip rol çalıyor. 12-Aralık 16:00 suare sonuna yakın, Dulcamara karakterini canlandıran sanatçı Kevork Tavityan yan merdivenlerden salona inerken, ahşah zemin çöktü, sanatçı ve orkestra üyeleri ciddi bir kazadan şans eseri kurtuldular. Geçmiş olsun.

Bir opera eserini eleştirirken, yapılabilecek en kolay iş, acımasızca "yönetmeni" eleştirmek. Çünkü kendisi ortada yok. Hazır kendisi ortada yok iken biz eleştrilerimizi sıralayalım. Yönetmeni eleştirmenin dayanılmaz hafifliğini yaşayalım. Sanatçıların belki kendi içlerine attıklarını biz burada seslendirelim. Yönetmenin kulaklarını çınlatalım.

İkinci perde başında garson karakterindeki tenorun, bu operanın içinde olmayan, bestesi başkasına ait 1898 yılının Neapoliten "O sole mio" aryasını seslendirmesi ne alaka? Yine ikinci perdedeki, baştan çıkaran "kırmızı elbiseli birbirinden güzel kadınların" erotik şovu neden gereğinden fazla uzun tutulmuş? Yönetmen yakaladığı temanın keyfine varmak için işin ucunu kaçırmış, diye mi yorumlamak lazım?

Uvertür sırasında beyaz perdeye yansıyan 2.Dünya Savaşında ABD ordusunun Napoli işgal görüntüleri bizim sahneleme ile ne derece ilintili? Dulcama'nın yardımcıları üç güzel genç kız, belli ki balerin değiller. Hareketleri, dansları ister istemez pek uyumlu değil. Özellikle herhalde böyle seçilmiş. Yönetmen istese balerin bulup koyardı. Çocuk oyuncular bir kız- bir oğlan çok daha uyumlu.

Yönetmen olmasa burada biz ne yazacağız? Kimi eleştireceğiz? Opera 11-12-15- 16 Aralık 2015 günleri arka arkaya sahneleniyor. Tüm sahneleme süresi 140 dakika. Seyircilerden son sunumlarda büyük beğeni topladı. Biletlerin tümü günler öncesinden satılıyor. Biletiva.com web sayfası biletleri sahneleme gününden 1-ay önce sabah saat 09:30'da satışa çıkarıyor. 2016 ilkbahar döneminde herhalde tekrar sahne alacak. Yaz festivallerinde, programlara girmesi bekleniyor. Gidin görün bu güzel operanın keyfini çıkarın.

Müzik: Gaetano Donizetti Libretto: Felice Romani
Gala: 12 Mayıs, 1832 Teatro della Canobbiana, Milano

Oyuncular:

Nemorino: Adina'ya aşık basit bir köylü, tenor, Caner Akın, Ahmet Baykara
Adina, Zengin toprak sahibi kadın, soprano, Ayten Telek, Sevim Zerenaoğlu
Belcore: Çavuş, bariton, Caner Akgün, Önay Günay
Dulcamara: Gezici yalancı sahte hekim, bas, Ali İhsan Onat, Kevork Tavityan
Giannetta: Köylü kızı, soprano, Betül Görgülü
Köylüler (koro), Belcore'nin komutasında müfrezedeki askerler

ORKESTRA ŞEFİ ZDRAVKO LAZAROV SAHNEYE KOYAN: YEKTA KARA

DEKOR EFTER TUNÇ KOSTÜM: ŞANDA ZİPÇİ

KORO ŞEFİ MARCO MORRONE IŞIK: BÜLENT DARCAN

Libretto özeti. http://www.wikipedia.com

Mekân: İspanya'nın kuzeyinde Bask ülkesinde küçük bir köy.
(Napoli, deniz kıyısı bir Cafe, bazı yapımlarda Sicilya'da bir köy)
Zaman: 18inci yüzyıl sonları (bizim için Napoli 1944)

Haluk Direskeneli, ODTÜ Makine Mühendisliği 1973 mezunu olup, mezuniyetinden itibaren, kamu, özel sektör ve ABD – Türk yabancı ortaklıklarda (B&W, CSWI, AEP, Entergy) ağırlıklı olarak termik santral temel/ detay tasarım, imalat, pazarlama, teklif, satış ve proje yönetimi konularında çalışmış, bugüne kadar termik santral tasarım yazılımları konusunda yerli piyasaya, mühendislik firmalarına, yatırımcılara ve üniversitelere danışmanlık vermiştir. MMO ve ODTÜ Mezunları Derneği Enerji komisyonları üyesidir.

http://www.dobgm.gov.tr

Yazıyı Tavsiye Et ♫

Yorumlar

Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.

Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.