ISSN: 1301 - 3971
Günün Mesajları
♪
Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını saygı ve minnetle anarken, ülkemiz Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılını en coşkun ifadelerle kutluyoruz.
Mavi Nota - 28.10.2023
♪
Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümlerinin Eğitim Programları Sorunları
Gülşah Sargın Kaptaş - 28.10.2023
♪
GEÇMİŞ OLSUN TÜRKİYE!
Mavi Nota - 07.02.2023
♪
30 yıl sonra karşılaşmak çok güzel Kurtuluş, teveccüh etmişsin çok teşekkür ederim. Nerelerdesin? Bilgi verirsen sevinirim, selamlar, sevgiler.
M.Semih Baylan - 08.01.2023
♪
Değerli Müfit hocama en içten sevgi saygılarımı iletin lütfen .Üniversite yıllarımda özel radyo yayıncılığı yaptım.1994 yılında derginin bu daldaki ödülüne layık görülmüştüm evde yıllar sonra plaketi buldum hadi bir internetten arayayım dediğimde ikinci büyük şoku yaşadım 1994 de verdiği ödülü değerli hocam arşivinde fotoğraf larımız ile yayınlamaya devam ediyor.ne büyük bir emek emeği geçen herkese en derin saygılarımı sunarım.Ne olur hocamın ellerinden benim için öpün.
Kurtuluş Çelebi - 07.01.2023
♪
18. yılımız kutlu olsun
Mavi Nota - 23.11.2022
♪
Biliyorum Cüneyt bey, yazımda da böyle bir şey demedim zaten.
editör - 20.11.2022
♪
sayın müfit bey bilgilerinizi kontrol edi 6440 sayılı cso kurulrş kanununda 4 b diye bir tanım yoktur
CÜNEYT BALKIZ - 14.11.2022
♪
Sayın Cüneyt Balkız, yazımda öncelikle bütün 4B’li sanatçıların kadroya alınmaları hususunu önemle belirtirken, bundan sonra orkestraları 6940 sayılı CSO kanunu kapsamında, DOB ve DT’de kendi kuruluş yasasına, diğer toplulukların da kendi yönetmeliklerine göre alımların gerçekleştirilmesi konusuna da önemle dikkat çektim!
editör - 13.11.2022
♪
4bliler kadro bekliyor başlıklı yazınızda sanki 4 bliler devre dışı bırakılmış gibi izlenim doğuyor obür kamu kurulrşlarında olduğu gibi kayıtsız şartsız kadroya geçecekler yıllardır sanat kurumlarımızı sırtlayan bu sanatçılarımıza sınav istemek yapılacak en büyük kötülüktür bilginize
CÜNEYT BALKIZ - 12.11.2022
Tüm Mesajlar
Anket
Destekleyenlerimiz
Yazılar
Mahler: Bir yanardağın müziği Sayı: 1407 - 20.03.2012
Socialist Review'dan çeviren: Atilla DirimBesteci Gustav Mahler bundan 100 yıl önce hayatını kaybetti. Eserleri, modern çağın müzik dünyasına girişine işaret ediyor. Nazilerin yasakladığı, savaştan sonra görmezden gelinen Mahler'in müziği, giderek daha fazla çağrışım uyandırıyor.
Besteci Gustav Mahler'in müziği, geçtiğimiz on yıllar boyunca hiç şüphesiz en fazla çalınan ve yorumlanan eserlerin başında geliyordu. Mahler'in müziğinin konser sahnelerinde ve CD raflarında hiç eksik olmayışı, onun anıldığı 2010 ve 2011 yıllarında daha da hız kazandı.
2010 yılında Mahler'in bundan 150. yıl önceki doğum günü yaşandı. Mahler, yoksul bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak, Avusturya-Macaristan Habsburg monarşisinin Çek Bölgesi'nde bulunan küçük bir şehirde dünyaya geldi. Bu yıl da onun aynı monarşinin emperyalist merkezi Viyana'da 100 yıl önceki ölümünü anıyoruz. O günlerde Mahler Avrupa'nın en zengin ve meşhur insanlarından biriydi.
Yaşayan sanat
Hayattayken Mahler'in şöhreti esas olarak orkestra şefliğine dayanıyordu. Ne yazık ki Mahler kayıt teknolojileri yaygınlaşmadan hayatını kaybetti, bu nedenle onun orkestra şefliğine dair, piyano rulolarına kaydedilmiş birkaç piyano notasından başka bir tanıklığımız yok. Yine de 20. yüzyılın başından ortasına kadar, önemli bütün orkestra şeflerinin onun yorum tarzından etkilendiğini biliyoruz.
Mahler'in bu tarzı, basılı notaların boyun eğilmesi gereken kutsal metinler olmadığı düşüncesinden kaynaklanıyor. Aksine müzik sadece çalındığı zaman var olan canlı bir sanat. Nasıl her konser salonu, her dinleyici kitlesi, her sosyal bağlam birbirinden nasıl ayrılıyorsa, müzik de her defasında, çok küçük nüanslarla da olsa farklılaşıyor. Toplumsal koşullarda yaşanan değişimlerin dinleyicilerin ve sanatçıların üzerinde de etkili olduğu anlayışı, geçtiğimiz yüzyılda Mahler'in müziğinin algılanışında görülen değişkenliği de açıklıyor.
"Modern"in müziği
Başkalarıyla kıyaslandığında Mahler öyle çok üretken bir besteci değildi. Sadece dokuz senfoni ve birkaç şarkı dizisi tamamlamayı başardı. Ancak Mahler bu eserlerinde içinde yaşadığı topluma ve modernliğin getirdiği nevrozlara dair pek çok şeyi ifade etmeyi başardı. Dinsel eserleri – ikinci ve sekizinci senfoni – tanrıya dindar bir övgü olmayıp, aksine inanç konusundaki şüpheciliği, zalim ve laik çağımızda (en geniş anlamıyla) maneviyata uzanan genellikle acı dolu yolu dile getirmektedir.
Mahler beşinci, altıncı ve dokuzuncu senfonilerinde ve "Yeryüzünün Şarkısı"nda korkunun ve ölümün derinliklerini ele aldı. Ölüme yaptığı çağrıyı, dolu dolu yaşamın tınısıyla birlikteliğini öne çıkartarak daha da etkileyici hale getirdi. Bu tümüyle zıt ruh hallerini yan yana getirmesi, Mahler'i diğerlerinden ayıran başlıca özelliktir. Örneğin birinci senfonisinin üçüncü bölümünde "Bruder Jakop" isimli çocuk şarkısının aniden abartılı rustikal nefesli çalgılarla bölündüğüne şahit oluyoruz. Altıncı senfonisinin zirve noktasında, dinleyiciye yarım saat boyunca zafer ile yılgınlık arasında gelgitler yaşatmaktadır.
Toplumun çöküşü
O zamanlar zarif melodilere ve kendine güvenen güçlü klasik geleneğe alışkın olan dinleyici kitlesi, Mahler'in müziğini "zor" olarak değerlendirdi. Ancak yine de hatırı sayılır sayıda dinleyici Mahler'i dinlemeyi sürdürdü, çünkü trajedi ve korkular o dönem Viyana'sının belirleyici özellikleriydi. Viyana toplumu, sanki bir yanardağın üzerinde dans ediyordu.
Habsburg monarşisinin yüzeysel ışıltısının altında, Birinci Dünya Savaşı'nın yıkıcı etkileri ve monarşinin çözülmesi ile açığa çıkacak toplumsal gerilimler giderek güçlenmekteydi. Toplumun çöküşü, bazı çok çirkin fikirlerin cerahatlenmesine neden oldu.
Viyana'da antisemitizm
1890'lı yılların sonunda, Mahler'in Viyana Kraliyet Operası direktörlüğüne getirilmesinden kısa bir süre önce, Karl Lueger isminde bir aşırı antisemit Viyana belediye başkanı oldu. Lueger'in dahil olduğu hareketin izlediği siyaset, Nazilerin en güçlü besin kaynağıydı. Mahler'in 1907 yılında kraliyet operası direktörlüğünden ayrılmaya zorlanmasının esas nedeni, Viyana gazetelerinde ona karşı yürütülen antisemit bir kampanyaydı. Mahler birden fazla kere kendisini bir yabancı gibi hissetmeye başladığını söyledi. Bunu söylerken sadece Viyana metropolünde bir taşralı olduğunu değil, aynı zamanda antisemitizmi giderek artan bir toplumda bir Yahudi olduğunu da söylemek istiyordu.
Mahler'in müziğindeki en dahiyane nokta, yabancılaşma ve korkuyla ilgili kendi derin kişisel tecrübelerini, başka insanların da dünyanın çökmekte olduğunu hissedebilecekleri şekilde onlara aktarabilmekte gösterdiği ustalıktı. Fin besteci Jean Sibelius ile yaptığı bir görüşmede, bir senfoni "dünya gibi olmalı. Her şeyi kapsamalı" diyordu. Müziğinde kişisel olanla toplumsal olanın daima iç içe geçmiş olması, Mahler'i özel kılan yeteneklerinden bir diğeriydi.
Mahler kapıları açıyordu
Genç bir besteci kuşağı, eski klasik geleneğin, tıpkı bağrından çıktığı toplum gibi, güçten düştüğünü anlamaya başlamıştı. Mahler klasik armonileri acımasız bir şekilde yontmaya devam ederken, Arnold Schönberg'in tonalite devriminin de kapısını açıyordu. Mahler her ne kadar bu genç bestecinin deneysel eserlerini zor anlaşılır buluyorsa da, onun değerini anlamış ve onu neredeyse tek başına selamlamıştı.
Gerçekten de Mahler'den başlayarak Schönberg ve öğrencileri üzerinden Karlheinz Stockhausen ve Pierre Boulez gibi savaş sonrası öncülere kadar düz bir hat izlemek mümkündür. Bunun ötesinde 20. yüzyılın daha pek çok bestecisi Mahler'in müziğinden etkilenmişti: Richard Strauß, Dimitri Şostakoviç, Leonard Bernstein, Benjamin Britten, Luciano Berio, Hans Werner Henze bu isimlerden sadece birkaçıdır. Başka hiçbir bestecinin 20. yüzyılın müziği üzerinde Mahler kadar büyük bir etkiye sahip olduğunu söylemek mübalağa olmaz.
Naziler tarafından yasaklanıyor
Mahler'in müziği de Nazi egemenliğinin kurbanı oldu. 1920'li yıllarda eserleri Avrupa'da giderek daha fazla kabul görmeye başlamıştı. Ancak Yahudi kökeni ve bestelerindeki huzursuz edici erken modernite, çalışmalarının Naziler tarafından en tanınmış olduğu ülkelerde yasaklanmasına neden oldu: 1933 yılında Almanya'da, 1938'den itibaren Avusturya'da ve 1940'dan itibaren Hollanda'da.
1945'ten sonra bile Mahler'in müziği pek ender çalındı. Onun en ateşli takipçileri olduğu kabul edilen pek çok müzisyenin kariyerleri mahvedildi, sürgün ve savaş nedeniyle hayatları söndürüldü. Bunun ötesinde 1950'li ve 1960'lı yıllarda klasik müzik birbirinden tümüyle farklı iki yöne doğru gelişmeye başlayınca, Mahler'in müziği tümüyle unutulmaya yüz tuttu.
Konser salonları ve müzeler
Almanya'da radikal öncüler faşizmin ve savaşın dehşetinden toparlanmaya çalışan bir kuşağın eski geleneklerden tümüyle kopması gerektiğini düşünüyorlardı. Öte yandan da bir grup müzisyen konser salonlarını şüphesiz güzel, rahatlatıcı veya heroik olan, ancak birbirini tekrar edip duran müzikle birer müzeye dönüştürmeye başlamıştı.
Mahler'in geleneksel klasik formları ve kırık melodilerin, birbiriyle çatışan tonalitelerin, çocuk şarkılarının, cennetvari sahnelerinin ve yas şarkılarının tuhaf çelişkisinin bu yeni dünyada yeri yoktu. Öte yandan Mahler'in parçalanmış dünyasının iç çelişkileri, giderek artan refah ve toplumsal barış ortamında dinleyicilere fazla hitap etmiyordu.
Çıkan çivi
Bir süre sonra Boulez ve bazı başka sanatçılar, kahramanları olarak gördükleri Schönberg'in yükselişinin dayanaklarını araştırmaya başladıkları zaman, Mahler'in müziğine rastladılar. 1960'ların sonuna doğru toplumsal muhalefetin yükselmesi ve ekonomik krizle birlikte dinleyiciler de Mahler'de kendileriyle özdeşleştirebilecekleri daha fazla şey bulmaya başlamışlardı.
Görünüşe göre bir kez daha dünyanın çivisi çıkmıştı ve bu çivi bir daha yerine oturmadı. Mahler'in eğitimli seçkinlerin bayalığıyla halk kültürünün giderek daha şiddet yanlısı ve ölmeye yaklaşan bir topluma eşlik eden müziğinin meş'um dünyası, belki bugün bize her zamankinden de fazla hitap ediyor.
Tavsiye Et ♫
Yorumlar
Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.
Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.
