ISSN: 1301 - 3971
Günün Mesajları
♪
Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını saygı ve minnetle anarken, ülkemiz Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılını en coşkun ifadelerle kutluyoruz.
Mavi Nota - 28.10.2023
♪
Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümlerinin Eğitim Programları Sorunları
Gülşah Sargın Kaptaş - 28.10.2023
♪
GEÇMİŞ OLSUN TÜRKİYE!
Mavi Nota - 07.02.2023
♪
30 yıl sonra karşılaşmak çok güzel Kurtuluş, teveccüh etmişsin çok teşekkür ederim. Nerelerdesin? Bilgi verirsen sevinirim, selamlar, sevgiler.
M.Semih Baylan - 08.01.2023
♪
Değerli Müfit hocama en içten sevgi saygılarımı iletin lütfen .Üniversite yıllarımda özel radyo yayıncılığı yaptım.1994 yılında derginin bu daldaki ödülüne layık görülmüştüm evde yıllar sonra plaketi buldum hadi bir internetten arayayım dediğimde ikinci büyük şoku yaşadım 1994 de verdiği ödülü değerli hocam arşivinde fotoğraf larımız ile yayınlamaya devam ediyor.ne büyük bir emek emeği geçen herkese en derin saygılarımı sunarım.Ne olur hocamın ellerinden benim için öpün.
Kurtuluş Çelebi - 07.01.2023
♪
18. yılımız kutlu olsun
Mavi Nota - 23.11.2022
♪
Biliyorum Cüneyt bey, yazımda da böyle bir şey demedim zaten.
editör - 20.11.2022
♪
sayın müfit bey bilgilerinizi kontrol edi 6440 sayılı cso kurulrş kanununda 4 b diye bir tanım yoktur
CÜNEYT BALKIZ - 14.11.2022
♪
Sayın Cüneyt Balkız, yazımda öncelikle bütün 4B’li sanatçıların kadroya alınmaları hususunu önemle belirtirken, bundan sonra orkestraları 6940 sayılı CSO kanunu kapsamında, DOB ve DT’de kendi kuruluş yasasına, diğer toplulukların da kendi yönetmeliklerine göre alımların gerçekleştirilmesi konusuna da önemle dikkat çektim!
editör - 13.11.2022
♪
4bliler kadro bekliyor başlıklı yazınızda sanki 4 bliler devre dışı bırakılmış gibi izlenim doğuyor obür kamu kurulrşlarında olduğu gibi kayıtsız şartsız kadroya geçecekler yıllardır sanat kurumlarımızı sırtlayan bu sanatçılarımıza sınav istemek yapılacak en büyük kötülüktür bilginize
CÜNEYT BALKIZ - 12.11.2022
Tüm Mesajlar
Anket
Destekleyenlerimiz
Yazılar
Sanat...Sayı: 901 - 10.12.2009
Her sanat eseri “tek”tir.
Benzersiz ve eşsizdir. Sanat, zanaatten işte bu özelliğiyle ayrılır.
Zanaat ise, insanların maddeye dayanan ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan, tecrübe, beceri ve ustalık gerektiren üretimdir. Ve hep kendini tekrarlar. Yaratıcı zekâya pek sık başvurmaz. Sürekli arayışları yoktur.
Oysa sanat, insanların maddeye dayanmayan ihtiyaçlarını karşılar.
Bu ihtiyaç, kişilerin gelişmişlik düzeyine göre nitel ve nicel farklılıklar gösterir. Biz bu ihtiyaca “estetik” diyoruz.
“Estetik” terimini 1750 yılında ilk ortaya atan Alman düşünür Alexander Gottlieb Baumgarten'e göre duyusal (sensoriel) bilginin bilimidir estetik; konusu da duyusal yetkinliktir. Güzel üstünde düşünme eylemidir.
Sanatsever, işte bu özelliklere kendi birikimi ve kültürü oranında sahip olandır.
Sanatçı ise bir yandan diğer sanatçı ustaların beğenisini kazanma, diğer yandan da sanatsevere hitap etme çabası güder.
Çağımızda başgösteren ciddi tehlike sanatın ticarileştirilmesidir.
“Marka” yaratarak niceliğe hitap eden tröstler, sanatsever çoğunluğu olumsuz yönde etkileyebilmektedir!
Reklam, tehlikeli bir telkin yöntemidir. Finanse edilmeyen (markalaştırılmayan) sanatçı ya da sanat ürünü çok değerli olsa da çoğunluğun bilgisi dışında kalabiliyor. Bu durumda gelecekte şansı ya olabiliyor, ya da olamıyor. Öte yandan pek değerli olmayan, ama etkileyici reklam yöntemleriyle finanse edilen, çok satmaya yönelik ticari planlar, konunun pek farkında olmayan önemlice bir sanatsever kesimi etkileyebiliyor. Bu durum sanatseverin duyusal yetkinliğinde çelişki yaratabiliyor. Çok sık rastladığımız bir çarpıklık bu.
Geniş kitleler yeterince incelmiş değildir. Onlara Picasso’yu, ya da Debussy’yi beğendirmek kolay olmaz.
Bu nedenle vasat, fakat çarpıcıymış gibi sunulan ürünler sürülmekte dünya sanat pazarlarına. Genç kızların pembe hayallerini süsleyen romantik piyanist “Richard Clayderman” olumsuz örneklerden biridir mesela. Bu kişi, tamamen reklamın gücüyle yaratılmış bir metadır.
Ülkemizde bazı opera yönetimleri de “sanatı sevdirmek” (!) adına operacılara konserlerde sık sık türküler söyletmektedir. Bu iyi bir plan değildir. Sanat, vakur kalmalıdır, zanaatten ilham alabilir; ama alıntı yapmamalıdır. Hele Devlet Opera ve Balesi gibi misyonu yasayla saptanmış olan prestij kurumlarında.
Batı Avrupa ve ABD’de bu çelişkileri önleyebilmek için günlük gazetelerde sanat estetiği uzmanlarına sütunlar tahsis edilmektedir. Bunların görevi sanat yaratılarının analizini yapmak, geniş kitlelerin işin eğrisini doğrusunu anlamasını sağlamak, onlara sanat rehberliği yapmaktır. Ama işin garibi, çoğunlukla müzisyen olmayan, daha ziyade “sanat meraklısı” diyebileceğimiz yetkin olmayan kişilerdir bunlar. Asıl daha da vahimi (özellikle CD tanıtımı yapanlar) yazılarıyla şahsi çıkarlar temin etmekte, bu durumda gazeteleri okuyan geniş kitlelerin pusulası bozulabilmektedir.
Geçmişte saygın sanatçılar da eleştirmenlik yaparak sanatsevere ve sanata rehber olabilmiş zaman zaman. Mesela Alman besteci Robert Schumann ya da Fransız besteci Hector Berlioz müzik eleştirmenliği yapmıştır dönemlerinin gazetelerinde. Türk gazetelerinde bu işi yapmak oldukça zor! Devlet kurumlarında çalışan sanatçının eleştirmenlik yapması kanunen yasak! Basına beyanat vermek dahi yasak! Zaten Türkiye’de klasik müzik alanında Devlet kurumunda çalışmayan sanatçı bulmak zor! Üstelik gazetelerde bu konunun “rating” yapmayacağı düşüncesi hakim. Böylece eleştiri alanı pek müzisyen olmayan sanat meraklılarına kalmakta. Hepsinin hakkını yemeyelim. Ama Türkiye’de nitelikli eleştirmen ancak bir elin parmaklarıyla sayabileceğimiz kadar az. Diğerleri ise yetersiz kalmakta. Gazeteler bu işe bulaşmamayı tercih etmekte. Alan, dergicilere kalmakta.
Sahne sanatlarının ülkeler bazında analizi yapılırken, alanın sağlıklı olup olmadığını anlayabilmemiz için konuyu dört bacaklı bir masa gibi değerlendirmek yararlı olur:
- Birinci ayak sanat ürününün (yaratıcının) kendisidir.
- İkinci ayak ürünü icra eden, yorumlayan sanatçılardır.
- Üçüncü ayak sanatın takipçisi olan sanatseverlerdir.
- Ve dördüncü ayak, sanatseverin rehberi olması gereken eleştirmenlerdir.
Şimdi ülkemizdeki klasik müziğin durumuyla ilgili bir analiz yapalım:
1) Sanat üretimi çok düşük! Mesela Cumhuriyet Türkiye’sinde (yani 86 senede) sadece 24 opera bestelenebilmiş!
2) İcracıların sayısı kaygı duyulacak kadar azdır. Mesela Türkiye’de dünyaya açılabilen bir oda müziği grubu yoktur!
“Oda Müziği” ülkelerin klasik müzik sanatındaki referansıdır. Uluslararası değerlendirmelerde en önemli kriter sayılmaktadır.
1) Sanatsever yüzdesi, opera ve bale seyircisi bazında Ankara, İstanbul, İzmir, Mersin ve Antalya’da yaptığım gişe istatistik çalışmalarının sonuçlarına göre ülke nüfusuna oranla ortalama on binde birdir.
Bu rakam, Mersin özelinde on binde üç ila dörttür. Yani İstanbul, Ankara ortalamasının dört katı! Bu durum Mersin için gurur kaynağı olmalıdır.
Batı’da bu rakamlar on bindelerle, ya da bindelerle değil, yüzdelerle ifade edilmektedir.
2) Eleştirmenler? Sayıları çok azdır. Önleri de yukarıda saydığımız nedenlerle tıkalıdır. Bir başka gerçek de şu ki, eleştirmenlik bazı alanlarda hiç yapılamamaktadır. Mesela “kompozisyonların eleştirisi!” Kompozisyon eleştirmek için kompozisyon bilmek gerekiyor. Kompozitörler arasından eleştirmen çıkmadığına göre ülkemizde bu alan bakir kalmıştır!
Nitelik, kendi iç organizasyonunda nicel de olabilmelidir ki bilim ve sanat gelişsin. Ortalama beşyüz öğrencide bir İdil Biret çıkıyorsa, bin öğrencide iki, beşbin öğrencide on sanatçı çıkar. Sanat eğitimi ne kadar yaygınlaşabilirse o kadar çok sanatçı yetişir, buna oranla da nitelikli sanat ve sanatçı doğal olarak çoğalır.
Siyasetçinin anlaması gereken temel mesele, sanatın ve bilimin kendi inisiyatifleriyle finanse edilmesi mecburiyetidir. Estetik ve matematikle ilişki kuramayan siyasetçiler bu inisiyatifi uzun süre geciktirdiğinde, (yani siyasetçinin idraksizliği sözkonusu olduğunda) siyaset yaptıkları ülkelerin haritaları da maalesef değişmektedir.
Yazımızı Charles Darwin’in bir sözüyle bitirelim; evrimin babası diyor ki:
“Bilim ve sanat, bir kuşun iki kanadı gibidir. Bu iki kanadı kullanabilen toplumlar uçar ve özgür olurlar. Uçamayanlar ise tavuk olur!”
“Tavuk toplum” önüne atılan bir avuç yemi gagalarken, arkadan yumurtalarının alındığının farkında bile olmaz!
AKOB Dergisi, Sayı: 1
Tavsiye Et ♫
Yorumlar
Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.
Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.
