ISSN: 1301 - 3971
Günün Mesajları
♪
Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını saygı ve minnetle anarken, ülkemiz Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılını en coşkun ifadelerle kutluyoruz.
Mavi Nota - 28.10.2023
♪
Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümlerinin Eğitim Programları Sorunları
Gülşah Sargın Kaptaş - 28.10.2023
♪
GEÇMİŞ OLSUN TÜRKİYE!
Mavi Nota - 07.02.2023
♪
30 yıl sonra karşılaşmak çok güzel Kurtuluş, teveccüh etmişsin çok teşekkür ederim. Nerelerdesin? Bilgi verirsen sevinirim, selamlar, sevgiler.
M.Semih Baylan - 08.01.2023
♪
Değerli Müfit hocama en içten sevgi saygılarımı iletin lütfen .Üniversite yıllarımda özel radyo yayıncılığı yaptım.1994 yılında derginin bu daldaki ödülüne layık görülmüştüm evde yıllar sonra plaketi buldum hadi bir internetten arayayım dediğimde ikinci büyük şoku yaşadım 1994 de verdiği ödülü değerli hocam arşivinde fotoğraf larımız ile yayınlamaya devam ediyor.ne büyük bir emek emeği geçen herkese en derin saygılarımı sunarım.Ne olur hocamın ellerinden benim için öpün.
Kurtuluş Çelebi - 07.01.2023
♪
18. yılımız kutlu olsun
Mavi Nota - 23.11.2022
♪
Biliyorum Cüneyt bey, yazımda da böyle bir şey demedim zaten.
editör - 20.11.2022
♪
sayın müfit bey bilgilerinizi kontrol edi 6440 sayılı cso kurulrş kanununda 4 b diye bir tanım yoktur
CÜNEYT BALKIZ - 14.11.2022
♪
Sayın Cüneyt Balkız, yazımda öncelikle bütün 4B’li sanatçıların kadroya alınmaları hususunu önemle belirtirken, bundan sonra orkestraları 6940 sayılı CSO kanunu kapsamında, DOB ve DT’de kendi kuruluş yasasına, diğer toplulukların da kendi yönetmeliklerine göre alımların gerçekleştirilmesi konusuna da önemle dikkat çektim!
editör - 13.11.2022
♪
4bliler kadro bekliyor başlıklı yazınızda sanki 4 bliler devre dışı bırakılmış gibi izlenim doğuyor obür kamu kurulrşlarında olduğu gibi kayıtsız şartsız kadroya geçecekler yıllardır sanat kurumlarımızı sırtlayan bu sanatçılarımıza sınav istemek yapılacak en büyük kötülüktür bilginize
CÜNEYT BALKIZ - 12.11.2022
Tüm Mesajlar
Anket
Destekleyenlerimiz
Yazılar
La Diva Turca Leylâ GencerSayı: 557 - 12.05.2008
Çağımızın en büyük opera sanatçılarından biri olan Leylâ Gencer, hem ses hem de dramatik gücüyle seyircisini büyülüyordu.Leylâ Gencer’i İstanbul’daki öğrencilik yıllarımdan biliyordum, ama tanışmamıştım. Galatasaray’da müzik hocam Muhiddin Sadak’ın yönettiği konservatuar korosunda Leylâ’yı hayranlıkla seyrediyor, sanki onun sesini korodan ayrı olarak duyuyordum. İkimiz de aşağı yukarı aynı tarihlerde, 1950’lerin başında, Ankaralı olduk. Ünlü ses hocası Arangi Lombardi; Leylâ’yı İstanbul’da keşfetmiş, onu Ankara’ya gitmeye razı etmişti. Ankara’da hem ailemin, hem benim yakın dostum oldu. Onu Ankara’da oynadığı bütün operalarda seyrettim: Menotti’den ‘Konsolos’, Mascagni’den ‘Cavalleria Rusticana’, Mozart’tan ‘Cosi Van Tutte’, Adnan Saygun’dan ‘Kerem’, Verdi’den ‘La Traviata’, Puccini’den ‘Tosca’... Leylâ’nın Türkiye dışına açılışı 1953 yılında oldu. İtalyan radyosunda bir resital verdi, bir de Napoli’de açıkhava tiyatrosunda ‘Cavalleria Rusticana’ gösterimi... Bunlardan sonra da sanat yaşamı Türkiye’nin onur elçisi olarak dışarıda birbirinden parlak zaferlerle geçti.
DEVRİMCİ BİR SANATÇI
Leylâ Gencer operada bir devrim yaptı; daima zor yolu seçerek. Öteki divalardan farklı olarak arkasında zengin sponsorlar, devlet adamları, sosyetenin seçkin kişilerinin desteği olmadan tek başına uğraşması, didinmesiyle, her engeli aşarak, her sınavı başarıyla geçerek ileriye yürüdü. Konserlerinin programlarına popüler olmuş aryalar koymak yerine bilinmedik, unutulmuş eserleri seçti, bunların güzelliğini dinleyicilere tattırdı.
Onun üzerine iki kitap yazıldı. Bunların ilki Leylâ’nın yakın arkadaşı, müzik eleştirmeni Franca Cella’nın ‘Leylâ Gencer’ kitabıydı. Bu kitabı çok iyi inceledim. Burada Leylâ’nın oynadığı yetmişi aşkın operanın adı vardı. O sırada ben de bir kitap yazıyordum, daha doğrusu iki kitabı bir arada yazıyordum. Birinci kitabın adı; ‘Türkiye’de İtalyan Sahnesi’, ikinci kitabın adı ise ‘İtalyan Sahnesinde Türkiye’ olacaktı. Leylâ Gencer’in konumu her iki kitaba da uyuyordu. Birinci kitapta İtalyanların Türkiye’de yaptıkları tiyatro binaları, opera evleri, İstanbul’da bestelenen operalar, İtalyan tiyatro ve opera topluluklarının mevsim boyunca gösterimleri yer alıyordu. Opera toplulukları Bellini, Donizetti, Rossini, Verdi ve başka bestecilerin hemen hemen bütün operalarını oynuyordu. Kimi kez bu operalar Paris, Londra gibi merkezlerden daha önce İstanbul’da oynanıyordu. Oynanan operalar içinde günümüzde tamamen unutulmuş olanlar vardı. İşte Leylâ Gencer arşivlerde bu unutulmuş operaları inceliyor, çok yaratıcı bir yorumla gün ışığına çıkarıyor, onunla bu operalar yeniden popüler oluyordu. Kitabımın ikinci bölümünde ise İtalyan sahne eserlerinde (opera, tiyatro, bale) Türkiye ve Türkler konusunu incelemiştim... Leylâ Gencer hep Türklüğü ile övünüyordu. Operada büyük isim olunca, müzik ve sahne yönetmenleri, opera yöneticileri Leylâ adı yerine bir İtalyan adı almasını ısrarla söylüyorlardı, Leylâ ise buna karşı şiddetle direniyor; “Ben Türküm, Anadoluluyum” diyordu. Resitallerinin programlarına hep Türk konulu operalardan bir iki arya koyuyordu.
Leylâ Gencer’in üzerine yazılmış ikinci kitap ise, usta bir yazarın Zeynep Oral’ın 1992’de yayınlanan ‘Tutkunun Romanı: Leylâ Gencer’... Her satırı gerçekler üzerine kurulu, ancak sürükleyici bir roman gibi okunan nefis bir kitap. Zeynep Oral bu kitabı yazarken Leylâ’nın İtalya’daki evine konuk olmuş, iki soylu kadın çok güzel anlaşmışlar. Yazar Leylâ Gencer’in çevresini de tanımış, ünlü orkestra şeflerinin, sahne yönetmenlerinin, bestecilerin, eleştirmenlerin Leylâ üzerine yazılı ve sözlü değerlendirmelerini, övgülerini, onların yazılarından, mektuplarından toplamış. Opera sanatında daima ileriye gitmek, zirveye varmak için verdiği savaşımları, sınavları nasıl aştığını, bu tutku uğruna kavgalarını ve bunlarda hep haklı çıkışını okuyoruz.
Ona ‘La Diva Turca’, ‘Leylâ La Turca’, ‘’La Prima Donna Turca’, ‘La Regina’ (Kraliçe) adları verilmişti. Bu sonuncusu birçok kraliçe rolüne çıktığı için yakıştırılmış bir addır: Anna Bolena, Caterina Cornaro, Alceste, Mary Stuart (Maria Stuarda) ve hem Donizetti’nin hem Rossini’nin kahramanı İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’i oynamıştır. Ancak Zeynep Oral’ın kitabından öğrendiğime göre İtalyanlar Leylâ’nın soyadı Gencer’den bir sıfat türetmişler: ‘Gencerate’. Bunun anlamı Leylâ’nın sahneden seyircilere gönderdiği büyüsel titreşimlerin seyirci üzerindeki etkisi, izlenimidir: Coşku, korku, acıma gibi çeşitli duyguların tek kelimede bir araya gelmesidir.
CALLAS’I TAHTINDAN EDEN ‘TÜRK LOKUMU’
Leylâ Gencer yaklaşık 76 kentte gösterim ve konser vermiş; 31 bestecinin operalarını oynamıştır. Onun iki gücü vardır; sesi ve dramatikliği... Bu iki güç birbiriyle sıkı ilişkidedir. Leylâ Gencer’in yalnız sesini dinlemek yetmez, oynayışını da seyretmek gerekir.
Leylâ çağının iki ünlü divasını; Renata Tebaldi ile Maria Callas’ı tahtından indirip oraya kendisi oturmuştur. 1957’de San Francisco Operası’na ‘La Traviata’yı söylemek için çağrılmış, Kaliforniya’da dört kentte ‘La Traviata’yı oynamıştı. Sırada Maria Callas vardı, o da Donizetti’nin ‘Lucia di Lammermoor’unu oynayacaktı. Ancak Callas oyunbozanlık edip gösterime beş altı gün kala gelemeyeceğini bildirmişti. Opera müdürü çaresizdi, Leylâ’ya onun yerine çıkması için yalvarmıştı. Ancak beş günde böyle bir operanın hazırlanması neredeyse olanaksızdı. Ancak Leylâ Gencer ısrara dayanamayıp kabul etmişti. İşte ben o günlerde oradaydım. Leylâ bitkindi, önünde sanat yaşamının en büyük sınavı vardı. Ben bu işin altından başarıyla kalkacağına inanıyordum. Ve başarılı oldu da... Callas’la Leylâ’nın resimleri New York Times’da yan yanaydı; Callas’ın resminin altında ‘Ekşi Yüz’, Leylâ’nın resminin altında ise ‘Türk Lokumu’ yazılıydı.
Görsellerin sağlanmasındaki katkılarından dolayı İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı ile Prof. Dr. Metin And’a teşekkür ederiz.
Skylife
Editör'ün Notu: Gazetemizde daha önce 11.10.2006 tarihinde yayımlanan bu yazıyı Leyla Gencer'in ölümü nedeniyle tekrar yayımlıyoruz.
Tavsiye Et ♫
Yorumlar
Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.
Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.
