ISSN: 1301 - 3971
Günün Mesajları
♪
Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını saygı ve minnetle anarken, ülkemiz Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılını en coşkun ifadelerle kutluyoruz.
Mavi Nota - 28.10.2023
♪
Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümlerinin Eğitim Programları Sorunları
Gülşah Sargın Kaptaş - 28.10.2023
♪
GEÇMİŞ OLSUN TÜRKİYE!
Mavi Nota - 07.02.2023
♪
30 yıl sonra karşılaşmak çok güzel Kurtuluş, teveccüh etmişsin çok teşekkür ederim. Nerelerdesin? Bilgi verirsen sevinirim, selamlar, sevgiler.
M.Semih Baylan - 08.01.2023
♪
Değerli Müfit hocama en içten sevgi saygılarımı iletin lütfen .Üniversite yıllarımda özel radyo yayıncılığı yaptım.1994 yılında derginin bu daldaki ödülüne layık görülmüştüm evde yıllar sonra plaketi buldum hadi bir internetten arayayım dediğimde ikinci büyük şoku yaşadım 1994 de verdiği ödülü değerli hocam arşivinde fotoğraf larımız ile yayınlamaya devam ediyor.ne büyük bir emek emeği geçen herkese en derin saygılarımı sunarım.Ne olur hocamın ellerinden benim için öpün.
Kurtuluş Çelebi - 07.01.2023
♪
18. yılımız kutlu olsun
Mavi Nota - 23.11.2022
♪
Biliyorum Cüneyt bey, yazımda da böyle bir şey demedim zaten.
editör - 20.11.2022
♪
sayın müfit bey bilgilerinizi kontrol edi 6440 sayılı cso kurulrş kanununda 4 b diye bir tanım yoktur
CÜNEYT BALKIZ - 14.11.2022
♪
Sayın Cüneyt Balkız, yazımda öncelikle bütün 4B’li sanatçıların kadroya alınmaları hususunu önemle belirtirken, bundan sonra orkestraları 6940 sayılı CSO kanunu kapsamında, DOB ve DT’de kendi kuruluş yasasına, diğer toplulukların da kendi yönetmeliklerine göre alımların gerçekleştirilmesi konusuna da önemle dikkat çektim!
editör - 13.11.2022
♪
4bliler kadro bekliyor başlıklı yazınızda sanki 4 bliler devre dışı bırakılmış gibi izlenim doğuyor obür kamu kurulrşlarında olduğu gibi kayıtsız şartsız kadroya geçecekler yıllardır sanat kurumlarımızı sırtlayan bu sanatçılarımıza sınav istemek yapılacak en büyük kötülüktür bilginize
CÜNEYT BALKIZ - 12.11.2022
Tüm Mesajlar
Anket
Destekleyenlerimiz
Yazılar
Çingeneler ve Çingene KültürüSayı: 466 - 31.12.2007
Çingenelerin en önemli ayrıcalıkları, kültür ve kimliklerinin kopmaz parçası olan, Allah vergisi müzisyenlikleridir. Bu açıdan, Çingeneler, Türkiye'deki eğlence kültürünün farklı bağlamlarda kopmaz parçaları olmuşlardır. Yaptıkları müzikler geniş anlamda Türk müziğinin ayrılmaz bir parçası olarak düşünülebilir. Ancak, Çingenelerin bu özel müzikleri üzerine ciddi, oylumlu bir çalışmaya neredeyse hiç rastlanmamıştı. Cumhuriyetin önemli müzikologları bu müziği ya yok saymışlar, ya da çalışmalarında küçücük kesitlerle geçip dikkate değer bulmamışlardır. Bulanlarsa, elitist bir tavırla bu müziğe tepeden bakmışlardır.
İşte, söz konusu müzik üzerine inanılmaz değerli müzikologlarından biri olan Melih Duygulu'nun kısa süre önce Türkiye'de Çingene Müziği: Batı Grubu Romanlarında Çingene Müziği adlı özenli kitabıyla karşılaştık. Duygulu, Türkiye müzik ortamının en önemli araştırmacı, arşivci, derlemeci ve akademisyenlerinden. Onun halk müziği, Türk Müziği üzerine yaptığı çok sayıda kitap ve CD-kitap çalışmaları var. Anadolu'nun etnik ve halk müziklerini uzun yıllardır inceleyen; bu çalışmaları akademik bildiriler, makaleler ve ansiklopedi maddeleri halinde kaleme almış yazar, uzun yıllardır da toplumumuzun en önemli etnik kültürlerinden biri olan Çingene'lerin müziğini bir inceleme boyutunda kaleme almış.
Batı grubu Çingeneleri
Duygulu, kendisi bir müzikolog olsa da, kitabın birinci bölümünü, yani Türkiye'deki Çingeneler ve Çingene kültürünü kökleri ve tarihsel arka planına özen göstererek, bu özelliklerin panoramasını çizmiş. Bu bağlamda anımsatmamız gereken önemli nokta, yazarın kaynak çalışmalarının yanında, müzik ve kültürlerine dair yöresel ve bölgesel taramalar yapıp çok sayıda ezgiyi, derleme çalışmaları yoluyla hayata geçirmesi. Duygulu'nun kitap boyunca dili de son derece önemli. Yazarın dilinde, bu etnik toplumu elitlerin ve halkın geniş kesimlerinin dışladığı, alaya aldığı, yok saydığı söylemin hiçbir izi yok. Tersine, müziklerini merkez yaparak bu kültür ve kimliğe sahip çıkma çabası hissediliyor. Çingene şarkılarını bir eğlence aracı olarak ele almak şöyle dursun, inanılmaz titiz bir incelemeci edasıyla müziğe ve şarkılara sahip çıkıyor. Bu anlamda Türkiye'de Çingene Müziği bir ilk olmanın yanı sıra, bu kültüre özenli bir sahip çıkış anlamına da geliyor.
Duygulu, Çingenelerin tarihsel arka plan ve kökenlerini incelerken, bu kültürdeki tarihsizlik ve zamansızlık kavramının sıkça altını çiziyor. Çingeneler için "Ne geçmişe gönderme yaparak kendilerini anlamayı ne de geçmişi bilerek geleceğe ışık tutmaya ihtiyaç duyar" derken yazarın bu kültüre yönelik duygusal sempatisinin haklı izlerine rastlanıyor. Çingenelerin göç ve yerleşim kültürü, dil meselesi, bin yıllık tarihi, Anadolu ve dünyadaki yerleşimleri bir kültürel panorama olarak, sosyal yapıları özenle incelenerek gün ışığına çıkıyor. Bir bilim adamı özeniyle de, çeşitli noktalarda henüz sonuçlanmamış veya varsayım olarak düşünülen birçok yaklaşımı da anıp, kendi şüpheciliğini saklı tutuyor.
Çingenelerin, farklı tarih ve bölgelerde çeşitli adlarla da anıldığı örneklerle gösteriliyor. Ancak, Duygulu'nun inceleme alanı olan Batı grubu Çingenelerinin asıl adının Roman olarak bilindiğini, dolayısıyla bir Roman müziği olarak da kitabın ele alınabileceği anlaşılıyor. Ama farklı adlarda varolan Çingenelerin de aralarında büyük ölçüde bir kültürel akrabalık olduğunun farkına varılıyor. Bu Çingenelerin dil ve dine dair değerleri de bu bölümde özetlenmekte.
'Zamansız' algısı
Ama, asıl konu, yani 'Batı Grubu Çingene Müziği', kitabının ikinci bölümünde, örnekler de baz alınarak analiz ediliyor. Bölümün ilk kısmında bu müziğin teknik özelliklerinden hareketle bu müziğin repertuvarı ön plana çıkıyor. Türkiye'de müzik sektörü ve eğlence kültüründe bu müziğin yerini tespit ederken iki tür repertuarı saptıyor. Bunlar Türk Müziği ve Çingenelerin özel repertuvarı oluyor. Türk müziği repertuvarında, sanat ve halk müziği yanında arabesk ve diğer popüler müzikleri de anımsatıyor. Ama, sonuç cümlesinde, aslında Çingenelerin farklı özellikleri de olan müziklerini her zaman Türk Müziği kategorisi içinde düşündüklerinin de önemle altını çiziyor. Batının -Marmara ve Ege- hangi bölgesinde, hangi Türk müziği çizgileriyle ciddi akrabalıkları olduğu da bu repertuvar başlığında dikkati çekiyor. Çingenelerin 'zamansız' bir algıları olduğunun en somut göstergesini de yazar, Çingenelerin yazılı olmadığı gibi sözlü bir kültürünün de bulunmamasına bağlıyor. Bu tespit bir anlamda yaptıkları müziğe ve teknik özelliklerine de yansıyor. Yapılanın, beklentisi olmayan bir kültürün müziği olduğunu vurguluyor yazar.
'Çingene Şarkıları' adlı bir başka kesitte, yazar şarkıların dil, kurgu, biçim, anlam ve tema özelliklerini yer yer örneklere de yaslanarak analiz etmekte. Örneğin şarkı sözlerinin nasıl yazıldığı, edebi yaklaşımı üzerinde duruyor. Ve özel bir şiirsel dilinin hiç olmamasını bu şarkıların ayırıcı diğer özelliği olduğunu vurguluyor. Yine bu şarkılarda bir derinlik, mânâ zenginliği ve ifade gücü aramanın da bir zorlama olacağını tespit ediyor Duygulu. Onların tarihlerine veya ortak hafızalarına ilişkin veriler bulmanın imkânsızlığını belirtiyor.
Sosyo-kültürel özellikler
Bizim, özellikle eğlence kültürümüzün kopmaz parçası olan bu Batı Anadolu ve Trakya'ya özgü Roman müziğinin daha birçok ayırıcı yanını kitabın ikinci bölümünde daha da derinleştiriyor yazar. Ezgi tiplerinden, müzisyenlerin kullandığı çalgılar; bu müziğin sosyo- kültürel özelliklerinden müzisyenlerine kadar. Yapıtın akademik boyutun içinde ciddi alan çalışmalarının da bir ürünü olduğu kitap boyu anlaşılıyor. Çingenelerin Türkiye müzik sektöründe Cumhuriyet dönemi boyunca tuttuğu yeri de katkıları ve sanatçı kimlikleriyle bu kitapta bölümde- öğrenmek mümkün. Örneğin kanto müziğinde ağırlığını koymuş, plakları yayımlanmış birçok şarkıcı ve etkilerini öğrenirken; son dönemde aranjör bile olabilen Çingene müzisyenlerle artık baş başa kalındığını gösteriyor. Kitabın üçüncü bölümü, notalarla ezgi örneklerinden oluşmakta. Duygulu'nun bu müziğe gösterdiği saygı ve araştırmacılığının belki en anlamlı bölümü bu.
Bunlar Türkiye'de ilk defa yayımlanan ezgi örnekleri. Bu müziğin türsel araştırılması da ilk defa bu bölümde yapılıyor.
Duygulu, bu kitapta, dışlanmış, bir ölçüde itelenmiş bir kültüre, müzikleri yoluyla sahip çıkıyor. Çingenelerin sayısız ayırıcı özelliğini müzikleri yanında kültürel boyutta da tanıma imkânı buluyoruz. Ama, başta da değindiğimiz gibi yazar ve yapıtının en ayırıcı yanı, Çingenelere dair egemen değer yargılarının özenle dışında kalıp, bir kültürel- politik perspektiften hareketle incelemelerini yapması. Bu kitabı örneğine kolay rastlanamayacak bir kitap olarak düşünmek gerek. Yalnız müziğe ilgi duyanlar için değil, Türkiye'deki etnik kimliklerin kendiliğinden muhalif bazı yanlarını keşfetmek isteyenler için de önemli bir yapıt bu.
TÜRKİYE'DE ÇİNGENE MÜZİĞİ Melih Duygulu, Pan Yayınevi, 2006, 308 sayfa, 30 YTL.
Kaynak: Radikal
Tavsiye Et ♫
Yorumlar
Bu yazıya henüz yorum yapılmadı.
Yorumları okumak yada yorum yazmak için sisteme giriniz.
